Jabłoń na łące - ilustracja

Dlaczego Perpetua?

Perpetua to sędziwa jabłoń, rosnąca na leśnej łące we wsi Kowalowa, tuż przy Głównym Szlaku Sudeckim. Imię Perpetua (Wieczna w wolnym tłumaczeniu z łaciny) jest nieoficjalne, ale pasuje do niej idealnie — drzewo jest wiekowe i bardzo żywotne. Przechylone, z wypróchniałym pniem, wciąż kwitnie i owocuje, chociaż liczy sobie co najmniej 120 lat.

Ten wyjątkowy organizm stanowi żywy pomost łączący przeszłość z przyszłością.

Perpetua w kolonii Blitzengrund

Perpetua. Drzewo z historią.

Skąd pewność, że nasza jabłoń jest aż tak wiekowa? Dają ją niemieckie pocztówki wydane w latach 20. i 30. XX w. — Perpetua jest wyraźnie widoczna na wielu z nich jako drzewo o sporych rozmiarach. Prawdopodobnie należała do pobliskiej zagrody, na której fundamentach rośnie dzisiaj kępa drzew. Poza stałymi mieszkańcami doliny smak jej owoców z pewnością poznawali kuracjusze z położonego nieopodal sanatorium oraz domów zdrojowych Sokołowska idący na wycieczki. Gdy miała około 50 lat, miejsce dawnych niemieckich gospodarzy zajęli nowi przybysze, mówiący po polsku.

To jedyne drzewo owocowe w dolinie, posadzone przed 1945 r., które przetrwało działanie sił natury, burzliwe wiatry historii oraz gospodarkę leśną.

Serce Perpetui

Perpetua. Drzewo z sercem.

Jabłoń rośnie w leśnej dolinie w Górach Kamiennych, będących częścią Sudetów Środkowych. Sprzyjają jej obfite opady i zaciszne, osłonięte od wiatrów położenie. Od południa dolinę zamyka długi grzbiet, jesienią i zimą ograniczający dopływ światła i ciepła słonecznego. Nawet latem Słońce wcześnie kryje się za okolicznymi górami i szybko nadciąga chłód. Krótko mówiąc — górski mikroklimat doliny zahartował drzewo.

W sędziwej jabłoni wciąż krążą życiodajne soki, jednak wymaga ona opieki, jak każda istota w jesieni życia.

Perpetua na łące latem

Perpetua. Drzewo z przyszłością.

Wielu osobom zależy na zachowaniu naszej zielonej staruszki jak najdłużej i w możliwie dobrej kondycji, dlatego podjęliśmy starania o jej ochronę. Nadleśnictwo Wałbrzych wykonało estetyczne ogrodzenie wokół Perpetui. Niezależna ekspertyza dendrologiczna mówi wprost: Drzewo to stanowi wyjątkowy przykład sędziwego organizmu żywego, charakteryzującego się licznymi cechami weterańskimi, które świadczą o jego niezwykłej wartości dendrologicznej, przyrodniczej oraz historycznej. (…) Celem opieki powinno być możliwie długie zachowanie drzewa i związanych z nim wartości. Jesienią ubiegłego roku ustawiliśmy obok jabłoni dwie tablice informacyjne, opłacone z funduszu sołeckiego wsi Kowalowa.

Naszym marzeniem jest, by w niedalekiej przyszłości Perpetua została pomnikiem przyrody.

Perpetua pod słońce

Perpetua. Drzewo Roku 2025?

Na stronie konkursu Drzewo Roku czytamy: Nie szukamy drzew najstarszych, najwyższych, najgrubszych, najpiękniejszych, ani najrzadszych. Szukamy drzewa najbardziej kochanego, drzewa z opowieścią, drzewa, które pobudza wyobraźnię i jednoczy ludzi.

Perpetua zdecydowanie taka jest. To żywa, choć nieruchoma istota. Ma długą (jak na drzewo owocowe), dobrze udokumentowaną fotografiami historię. Przetrwała niejedną mroźną i śnieżną zimę, niejedno upalne i suche lato. Choć jej pień jest wypróchniały i osłabiony, dawała radę ciężkim śniegom łamiącym jej konary. Przez całe swoje zielone życie obficie obdarowywała owocami ludzi niezależnie od języka, jakim mówili. Dziejowe wichry, zmiany granic i gospodarzy były tylko epizodami w jej długim życiu. Od ponad 120 lat trwa na leśnej łące w Kowalowej, każdej wiosny obsypując się kwiatami, a jesienią zrzucając liście i jabłka w oczekiwaniu na kolejną wiosnę.

Może naprawdę jest wieczna?

Chcesz wiedzieć więcej?

Perpetua jesienią

Album ze zdjęciami i filmami

Różni autorzy, pory roku i ujęcia, czyli fotograficzny miszmasz.

Obejrzyj
Perpetua AI

Perpetua w konkursie Drzewo Roku

Podsumowanie udziału w plebiscycie Drzewo Roku 2025 oraz działań podejmowanych od 2021 r. w celu ochrony drzewa.

Poczytaj
Logo Kowalowa.eu

Gdzie leży Kowalowa?

Poznaj otoczenie Perpetui. Zapraszamy na Dolny Śląsk, do gminy Mieroszów.

Sprawdź
Drzewo Roku - logo

Konkurs Drzewo Roku 2025

Perpetua wzięła udział w konkursie Drzewo Roku 2025 i zajęła 4. miejsce, zdobywając 3114 głosów.

Sprawdź wyniki